Dnia 22 września 2020 r. w Bibliotece Wilanowskiej odbyła się konferencja „Polska muzyka tradycyjna – dziedzictwo fonograficzne. Stan aktualny, zachowanie, udostępnianie” zorganizowana przez Zbiory Fonograficzne IS PAN.

Konferencja była już kolejnym z cyklu spotkań naukowych, zorganizowanych w ramach wieloetapowego projektu realizowanego przez Zbiory Fonograficzne IS PAN, w ramach którego od 2015 roku digitalizowane i opracowywane są cenne zasoby instytucji (Uniwersytety, Muzea, Fundacje, Stowarzyszenia i in.), jak również kolekcje prywatne, które nie były dotąd całkowicie zabezpieczone, rozpoznane lub pozostawały całkiem nieznane.

Podczas tegorocznej konferencji zaprezentowano dwanaście referatów, które wygłosili przedstawiciele związani m. in. z następującymi jednostajnymi akademickimi: Uniwersytet Wrocławski, Uniwersytet Jagielloński, naukowymi: Instytut Sztuki PAN, a także muzeami, fundacjami i lokalnymi ośrodkami ochrony i popularyzacji dziedzictwa kulturowego: warszawskie Muzeum Azji i Pacyfiku, Wojewódzki Dom Kultury w Rzeszowie, Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej oraz Biblioteka Kraków i Fundacja Muzyka Odnaleziona.

Poruszono tematy związane z digitalizacją, opracowywaniem, katalogowaniem oraz przechowywaniem nagrań i towarzyszącej im dokumentacji. Zaprezentowano bogate zbiory poszczególnych instytucji i sposoby ich opracowywania (Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej, Wojewódzki Dom Kultury w Rzeszowie), omówiono problematyczne kwestie zapisu tekstów gwarowych (dr Artur Czesak), a także poruszono bardziej ogólne zagadnienia związane z tym, co jako dokumentaliści utrwalamy – bądź nie – w nagraniach i jakie miejsce zajmuje dźwięk i audiosfera w badaniach etnomuzykologicznych (prof. Bożena Muszalska), a także z tym, jak rejestracje fonograficzne i wideofoniczne mogą przysłużyć się do prac nad konkretnym zagadnieniem badawczym (prof. Zbigniew Przerembski).

Scharakteryzowano także kolekcje nagraniowe, zarówno z Polski: – dr Bożena Lewandowska przedstawiła referat dotyczący jej badań i nagrań na Orawie, a Ewelina Grygier przedstawiła stan prac nad kolekcją Stowarzyszenia Muzyków Ludowych w Zbąszyniu (był to jednocześnie przykład kolekcji digitalizowanej i opracowywanej w ramach kolejnego etapu projektu „Polska muzyka tradycyjna – dziedzictwo fonograficzne”), a także kolekcji międzynarodowych – dr Maria Szymańska-Ilnata przedstawiła referat dotyczący badań i nagrań w Indonezji, w szczególności na Sumatrze Zachodniej. Omówieniu i dyskusji poddane zostały także takie zagadnienia jak: semiotyka dźwięku (Anna Rutkowska) oraz gromadzenie zbiorów i ich wydawanie w ramach prowadzenia fundacji (Małgorzata Bieńkowska).

Omówiono również niezwykle ważne, w dobie zmieniających się przepisów prawnych dotyczących ochrony danych osobowych oraz ogólnych regulacji dotyczących prawa autorskiego i wykonawczego, kwestie prawne dotyczące udostępniania nagrań dźwiękowych przez instytucje odpowiedzialne za ochronę dziedzictwa dźwiękowego (dr Nicholas Ghazal).

Na zakończenie konferencji Jacek Jackowski przedstawił tekst podsumowujący dotychczasowe działania przeprowadzone w Zbiorach Fonograficznych w ramach realizacji programu „Polska muzyka tradycyjna – dziedzictwo fonograficzne. Stan aktualny, zachowanie, udostępnianie”.