Kolekcja nagrań z Muzeum Zamojskiego

Muzeum Zamojskie w Zamościu
ul. Ormiańska 30, 22-400 Zamość
muzeum-zamojskie.pl

Kolekcja nagrań Muzeum Zamojskiego stanowi część większych zbiorów znajdujących się w archiwum Pracowni Badań nad Folklorem, funkcjonującej w ramach Muzeum Zamojskiego w latach 1984–2005, a ich całość jest spuścizną po wieloletniej pracy Marty Brzuskowskiej, która dokumentowała folklor terenów dawnego województwa zamojskiego.

Wśród bogatej działalności dokumentacyjnej Marty Brzuskowskiej znajdują się także nagrania terenowe. Stworzoną przez badaczkę taśmotekę tworzy 145 ponumerowanych kaset magnetofonowych. W nagraniach zostały uwiecznione w szczególności pieśni – zarówno te codzienne, przygodne, ballady, pieśni żartobliwe, polne przyśpiewki, jak i związane z szeroko pojmowaną obrzędowością, np. kolędy życzące czy kantyczkowe, a także repertuar nowszy, np. pieśni wojenne, patriotyczne czy rozrywkowe. Poza tym znajdziemy tu opowieści, legendy, porzekadła czy wywiady dotyczące obrzędowości. W nagraniach znajdujemy także, choć w bardzo małej liczbie, pieśni ukraińskie, w językach rusińskich, bądź przetłumaczone z nich na język polski. W zarejestrowanym materiale niestety brakuje dokumentacji muzyki instrumentalnej.

Nagraniom towarzyszy dokumentacja nienagrana, na którą składa się obszerna kartoteka oraz ok. 140 tek-kopert z transkrypcjami muzycznymi i tekstowymi. W notatkach zapisane zostały także szczególnie ważne dla archiwistów informacje: imię i nazwisko śpiewaka, data i miejsce urodzenia śpiewaka, data i miejsce nagrania pieśni, imię i nazwisko osoby nagrywającej oraz transkrybującej dane nagranie. Autorką nagrań w zdecydowanej większości była Marta Brzuskowska, a transkrypcji do zebranych przez nią nagrań dokonał Józef Przytuła, dyrygent Orkiestry Symfonicznej im. Karola Namysłowskiego w Zamościu.  W etnograficznych zbiorach Muzeum Zamojskiego znajduje się także obszerna kartoteka wszystkich nagranych na taśmach tekstów mówionych i śpiewanych (kilka tysięcy kart).

Zbiór nagrań z Muzeum Zamoyskiego jest digitalizowany przez Justynę Kusto i Magdalenę Bill-Kunce, a opracowywany przez Katarzynę Wińską w ramach projektu Polska muzyka tradycyjna – dziedzictwo fonograficzne.

Nośniki z kolekcji nagrań Muzeum Zamojskiego. Warszawa 2019 r. Zbiory Fonograficzne IS PAN. Fot. Ewelina Grygier.

Katarzyna Wińska w trakcie opracowywania zdigitalizowanych nagrań. Warszawa 2019 r. Zbiory Fonograficzne IS PAN. Fot. Ewelina Grygier.

Zasoby Muzeum Zamoyskiego w Zamościu można znaleźć w repozytorium wpisując w pole SYGNATURA przedrostek MZamoj lub w pole ARCHIWUM (dla rejestru NOŚNIKI) nazwę, lub fragment nazwy zasobu.

Zob. więcej:
Katarzyna Wińska, Archiwum pracowni badań nad folklorem muzeum zamojskiego. Spuścizna po Marcie Brzuskowskiej, w: Polska muzyka tradycyjna – dziedzictwo fonograficzne. Stan aktualny, zachowanie, udostępnianie, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Stowarzyszenie Liber Pro Arte, Warszawa 2019, s. 142-161.