_{Kolekcja poloników ze zbiorów Etnologisches Museum. Staatliche Museen zu Berlin (Berliner Phonogramm-Archiv) 
Ethnologisches Museum der Staatlichen Museen zu Berlin Abteilung Musikethnologie, Medien-Technik und Berliner Phonogramm-Archiv Arnimallee 23-27 14195 Berlin
https://www.sammlungen.hu-berlin.de/sammlungen/phonogramm-archiv/}

Nagrania na wałkach Edisona na Śląsku Opolskim wykonał w  lipcu 1913 roku Paul Schmidt, gimnazjalny nauczyciel pochodzący z Berlina. Do dziś zachowały się 32 nośniki, choć numeracja wskazuje na nieco większą ich liczbę. Do nagrań zachowała się niewielka ilość dokumentacji, z której wynika, że cały zbiór liczył niegdyś 40 wałków woskowych.

Na wałkach utrwalono polskie i morawskie pieśni ludowe oraz muzykę instrumentalną regionu; zarejestrowano także dwie modlitwy. W zarejestrowanym repertuarze instrumentalnym przeważają melodie o metrum trójdzielnym, w większości są to melodie taneczne, ludowe walczyki, walcerki. Na wałkach znalazło się również kilka melodii chodzonego. Ponadto zarejestrowano 23 przekazy wokalne i dwa wokalno-instrumentalne. Oprócz pieśni o proweniencji ludowej odnajdziemy tu również melorecytacje modlitw Ojcze nasz i Zdrowaś Mario, znajdziemy tu także pieśń bożonarodzeniową A wczora z wieczora czy polski przekład antyfony wielkanocnej Regina coeli laetere – Raduj się, nieba Królowo.

Z informacji zapisanych na puszkach, w  których znajdowały się wałki, uzyskujemy informację o miejscowościach, gdzie dokonano nagrań – były to: ówczesne Polnisch-Rasselwitz (obecnie Racławiczki), Sedschütz (obecnie Dziedzice, tu dokonano najwięcej rejestracji), oraz Pechhütte (obecnie Smolarnia). Dodatkowo znamy personalia kilku z wykonawców, są to m.in. Paulina Popiołek, Anna Pachotto, Andreas Rusch, czy kobiety o nazwisku Sacher i Lubczyk.

Nagrania przechowywane są w Berlińskim Phonogramm-Archiv, pod nazwą Schmidt Schlesien 1913. Kolekcja jest zachowana w bardzo dobrym stanie technicznym, jakość dokumentacji technicznej, jak na ówczesne czasy, jest znakomita. 

Warto dodać, że w tej samej placówce znajdują się inne, cenne w kontekście historii polskiej etnofonografii nagrania. Są to rejestracje, wykonane w okresie międzywojennym przez Łucjana Kamieńskiego, dokumentujące m.in. grę dudziarza wielkopolskiego Michała Kulawiakia. Dzięki temu, że Kamieński wysłał przed wojną kilka wałków zarejestrowanych w okolicach Nowego Tomyśla do Berlina w celu ich galwanizacji, zachowały się one do dziś, jako (być może) jedyne ze zbioru Regionalnego Archiwum Fonograficznego w Poznaniu. Nagrania zostały wydane na jubileuszowym albumie płytowym wydanym przez Archiwum ale znajdziemy je również na płycie CD – załączniku do książki Jacka Jackowskiego Zachować dawne nagrania. Zarys historii dokumentacji fonograficznej i filmowej polskich tradycji muzycznych i tanecznych, cz. 1 (przełom XIX i XX w. – do drugiej wojny światowej).

Digitalizacji kolekcji poloników autorstwa Paula Schmidta ze zbiorów Etnologisches Museum dokonał Albrecht Wiedmann, a w ramach projektu Polska muzyka tradycyjna – dziedzictwo fonograficzne, nagrania opracowali Jacek Jackowski i Mariusz Pucia. Dokumenty fonograficzne zrekonstruowała Anna Rutkowska. Nagrania z niniejszego zbioru zostały wydane na płycie z serii The Oldest Sounds Documents of Polish Traditional Music jako album Polskie pieśni ludowe na Śląsku Opolskim przez Paula Schmidta w 1913 r. na fonograf zebrane. Pierwsze nagrania muzyki tradycyjnej dokonane na Śląsku Opolskim ze Zbiorów Archiwum Fonograficznego w Berlinie (Berliner Phonogramm-Archiv). Za m.in. tę płytę Zbiory Fonograficzne Instytutu Sztuki PAN otrzymały I Nagrodę w konkursie  Fonogram Źródeł za rok 2017, organizowanym przez Polskie Radio Program Drugi.

Zasoby Etnologisches Museum można znaleźć w repozytorium wpisując w pole SYGNATURA przedrostek MEtnBerl lub w pole ARCHIWUM (dla rejestru NOŚNIKI) nazwę, lub fragment nazwy zasobu.