Kolekcja nagraniowa Franciszka Kotuli w Muzeum Etnograficznym w Rzeszowie

Muzeum Etnograficznego im. F. Kotuli w Rzeszowie
Rynek 6, 35-060 Rzeszów
www.muzeumetnograficzne.rzeszow.pl

Dzięki coraz częstszym i liczniejszym wydawnictwom zarówno książkowym, jak i płytowym, które pojawiają się w ramach realizacji różnego rodzaju projektów regionalnych coraz bardziej dostępna jest informacja o lokalnych dźwiękowych zasobach muzealnych, które często pozostawały nieodkryte, zapomniane, przysłonięte niejako ekspozycjami instrumentów muzycznych, strojów regionalnych czy wytworów kultury materialnej. Tak jest w przypadku Muzeum Etnograficznego im. F. Kotuli w Rzeszowie, którego pracownicy, realizując projekt wystawy multimedialnej Muzyka i śpiew ludowy Podkarpacia, prócz instrumentów muzycznych, fotografii i historii muzykantów i kapel, sięgnęli również po zachowane nagrania dźwiękowe (101 taśm magnetycznych szpulowych 0,25 cala, prędkości odtwarzania: 9,5 i 19 cm/s, ok. 100 godz. nagrań) dokonane przez pracowników Działu Etnografii Muzeum Okręgowego w Rzeszowie: Franciszka Kotulę, Ewę Waszkowską, Krzysztofa Ruszla, Teresę Szetelę, Wandę Daszykowską, Andrzeja Karczmarzewskiego oraz Bogusława Linetta w latach 1964–1974.

Digitalizacja i opracowanie nagrań Franciszka Kotuli. Barbara Śnieżek, fot. Ewelina Grygier, 2015

Muzeum zakupiło po śmierci F. Kotuli jego prywatną kolekcję nagrań terenowych – 63 taśmy typu Stilon (kolekcja została zabezpieczona w procesie skopiowania na taśmy). Twórcom projektu – Damianowi Drągowi i Agacie Mazur przyświecał cel dostarczenia współczesnej generacji zainteresowanych materiałów źródłowych, „aby śpiew i muzyka ludowa, oderwane od swego naturalnego środowiska, mogły być wiernie rekonstruowane”. W ramach projektu dokonano digitalizacji tylko części oryginalnych nośników – szpulowych taśm magnetycznych (oryginalne nagrania charakteryzują się zapisem 1–4 ścieżkowym w prędkości 9,5 oraz 19 cm/s). Digitalizacji i archiwizacji na dyskach poddano fragment kolekcji, wybrany do publikacji płytowej. Zakres tematyczny nagrań jest szeroki. Zarejestrowane wywiady dotyczą przebiegu obrzędów (wesela, kolędy, dożynek, śmigusa, Kwietnej Niedzieli), rzemiosła i plastyki ludowej, folkloru słownego (powinszowania noworoczne i okolicznościowe wiersze, modlitewki, legendy ajtiologiczne), a także folkloru muzycznego. Koncepcja metod digitalizacji powstawała również w ramach konsultacji pracownika Muzeum ze Zbiorami Fonograficznymi Instytut Sztuki PAN. Wybrane z archiwum przykłady muzyczne zaprezentowano na płycie CD – załączniku do Komentarza do wystawy multimedialnej. Wydawnictwo to zostało uhonorowane przez Polskie Radio tytułem „Fonogram Źródeł 2012”. Kolekcja nagrań z Muzeum w Rzeszowie jest jednym z pierwszych muzealnych zbiorów, które włączono do projektu Polska muzyka tradycyjna – dziedzictwo fonograficzne w celu dokonania systematycznej digitalizacji i szczegółowego opracowania całego archiwum.

Dokumentację Kolekcji nagraniowej Franciszka Kotuli z Muzeum Etnograficznego w Rzeszowie digitalizowały i opracowały Barbara Śnieżek, Kaja Maćko-Gieszcz oraz Magdalena Dąbek.

Zasoby Muzeum Etnograficznego w Rzeszowie można znaleźć w repozytorium wpisując w pole SYGNATURA przedrostek MEtnRzesz lub w pole ARCHIWUM (dla rejestru NOŚNIKI) nazwę, lub fragment nazwy zasobu.

zob. więcej:
EMILIA JAKUBIEC-LIS Działalność dokumentacyjna i popularyzatorska Muzeum Etnograficznego w Rzeszowie jako kontynuacja idei Franciszka Kotuli (z uwzględnieniem kolekcji muzycznej), w: „Polska muzyka tradycyjna – dziedzictwo fonograficzne. Stan aktualny, zachowanie, udostępnianie”,  str. 90-107.
ELŻBIETA DUDEK-MŁYNARSKA, Franciszek Kotula (1900-1983) – badacz, kolekcjoner, regionalista. Portret założyciela Muzeum Etnograficznego w Rzeszowie w: „Polska muzyka tradycyjna – dziedzictwo fonograficzne. Stan aktualny, zachowanie, udostępnianie”, str. 108-123.