Kolekcja Towarzystwa Regionalnego im. Wacława Tuwalskiego w Woli Osowińskiej przy Muzeum Regionalnym w Woli Osowińskiej

Kocka 29,
21-345 Wola Osowińska
http://towreg.prv.pl
/

Wacław Tuwalski (1909 – 1995) – nauczyciel, regionalista, zbieracz pieśni z okolic Woli Osowińskiej. W wolnym od nauczania czasie, Tuwalski jeździł po okolicach (Wola Osowińska, Osowno, Olszewnica, Oszczepalin) i nagrywał pieśni. Pierwsze jego próby zbierania folkloru datują się na okres przedwojenny, dokumentował wtedy głownie repertuar weselny – niestety większość notatek z tamtych czasów uległa zniszczeniu w trakcie działań wojennych. W późniejszym okresie wrócił do zbierania pieśni, nagrywał je przy użyciu magnetofonu Unitra ZK140T.

W roku 2015 córka Wacława Tuwalskiego – Alina Bryńczak przekazała Zbiorom Fonograficznym IS PAN kolekcję nagraniową swego ojca, która obejmuje 24 taśmy magnetyczne szpulowe i 2 taśmy magnetyczne w kasecie, które zostały zdigitalizowane w ramach II etapu projektu przez Kaję Maćko-Gieszcz i Ewelinę Grygier. Wspomnieć należy, że kilka lat wcześniej tą kolekcją nagrań zainteresowała się Janina Szymańska, która częściowo wyzyskała ją w tomach serii Polskiej pieśni i muzyki ludowej poświęconych regionowi Podlasia.

Opracowany materiał zawiera dwie grupy nagrań: nagrania etnograficzne oraz nagrania etnomuzyczne. Pierwszą grupę reprezentują wywiady. Są one poświęcone np. medycynie ludowej – leczeniu ziołami zwierząt i ludzi. Drugą, liczniejszą grupę stanowią nagrania etnomuzyczne, na które składają się zarówno nagrania folkloru jak również nagrania członków prowadzonego przez Tuwalskiego od lat 80. XX w. zespołu mandolinistów. Tuwalski zarejestrował pieśni weselne, pogrzebowe, miłosne a także patriotyczne. Znajdziemy nawet przykłady folkloru miejskiego. Materiał jest zatem niejednorodny i bogaty, najwięcej jednak zawiera pieśni obrzędowych-weselnych.

Wacław Tuwalski i zebrane przez niego materiały: taśmy oraz dokumentacja nienagrana. Fot. Ewelina Grygier, 2016

Taśmy oraz zapisy nutowe z materiałów Wacława Tuwalskiego. Fot. Ewelina Grygier, 2016

Wacław Tuwalski nagrywał głównie osoby starsze, w tym wyłącznie kobiety, za wyjątkiem wywiadów, w których uczestniczy też mężczyzna – Jan Balbra. Rzadziej pojawiają się nagrania grupy młodszych dziewcząt („dziewczęta z Olszewnicy”) bądź uczniów. Należy odnotować, że za wyjątkiem nagrań zespołu mandolinistów, który sam prowadził, w kolekcji Wacława Tuwalskiego brak jest nagrań instrumentalnych dokumentujących muzykę instrumentalną Woli Osowińskiej i okolic. Taśmy Wacława Tuwalskiego zawierają także liczne rejestracje śpiewów patriotycznych, zarejestrowanych prawdopodobnie w wykonaniu jego uczniów bądź członków zespołu mandolinistów.
Rejestracjom dźwiękowym towarzyszy dokumentacja nienagrana – są to, jak wspomniano, głównie zeszyty transkrypcyjne z zapisami nutowo-tekstowymi poszczególnych utworów. Kolekcja nagraniowa Wacława Tuwalskiego to cenne źródło do badań nad lokalnym folklorem Woli Osowińskiej i jej najbliższych okolic.

Dokumentację Kolekcji nagraniowej Towarzystwa Regionalnego w Woli Osowińskiej w ramach projektu Polska muzyka tradycyjna – dziedzictwo fonograficzne zdigitalizowała i opracowała Ewelina Grygier.

Zasoby Muzeum Regionalne w Woli Osowińskiej można znaleźć w repozytorium wpisując w pole SYGNATURA przedrostek MRegWOs lub w pole ARCHIWUM (dla rejestru NOŚNIKI) nazwę, lub fragment nazwy zasobu.

Zob. więcej:
Ewelina Grygier, Kolekcja nagraniowa Wacława Tuwalskiego – mało znana karta polskiej etnofonografii, w: Polska muzyka tradycyjna – dziedzictwo fonograficzne. Stan aktualny, zachowanie, udostępnianie, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Stowarzyszenie Liber Pro Arte, Warszawa 2017, s. 124-151.