_{Muzeum Tatrzańskie im. Dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem,
Krupówki 10, 34-500 Zakopane
http://muzeumtatrzanskie.pl/}

Kolekcja nagrań ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego zajmuje szczególne miejsce w historii polskiej etnofonografii, zawiera bowiem prawdziwe cymelium fonograficzne – nagrania podhalańskiej i małopolskiej muzyki tradycyjnej dokonane tuż przed wybuchem pierwszej wojny światowej. Najstarszą część kolekcji tworzą nagrania Juliusza Zborowskiego, zarejestrowane na wałkach fonograficznych w 1914 r., które miały dać początek Polskiemu Archiwum Fonograficznemu – instytucji na miarę europejską, której zamysł zdążył naszkicować autor nagrań przed wojną. Zborowski, późniejszy długoletni dyrektor Muzeum Tatrzańskiego, w 1913 roku osiadł na Podhalu; był nauczycielem gimnazjalnym w Nowym Targu, zajmując się jednocześnie badaniami gwary i kultury materialnej górali. Fonograf i wałki zakupił z własnych pieniędzy na raty w niemieckim domu towarowym w północnych Czechach. Tak wspominał po latach pierwsze nagrania: „Rozpoczął tedy fonograf zbieranie melodii góralskich, wałki napełniały się szybko, a na pierwszy ogień szedł grajek nad grajki, boży talent muzyki Podhala, Bartuś Obrochta”. W 2009 r. dzięki kwerendom dra Jacka Jackowskiego w Muzeum udało się ustalić, że nośniki nagrane przez Zborowskiego zachowały się a pierwsze próby odczytu dały zadowalający wynik co doprowadziło do pełnej cyfryzacji kolekcji w 2015 r. i wydania jej na płycie CD. Omawiana kolekcja liczy łącznie 48 wałków woskowych, jednak nie mamy pewności, czy zachowała się cała kolekcja Zborowskiego. 

Zborowskiemu zależało w pierwszej kolejności na udokumentowaniu gwary podhalańskiej, celem obserwacji i późniejszych badań, lecz dzięki temu, że dysponował on większą liczbą czystych nośników, nagrywał także muzykę instrumentalną, rejestrując m.in. słynnego i ulubionego prymistę Bartłomieja Obrochtę z Kościeliska czy grę na piszczałkach i kozie podhalańskiej w wykonaniu Stanisława Budza-Mroza z Poronina (te ostatnie nagrania niestety zachowały się w stanie uniemożliwiającym odczyt). Zborowski zarejestrował śpiewy anonimowych uczniów gimnazjum w Nowym Targu, którzy mimo podejmowania nauki w miejskiej placówki, pochodząc z okolicznych wsi, byli dobrze zaznajomieni z lokalnymi tradycjami. Badacz poszukiwał także wykonawców wśród osób zjeżdżających na targi i zapraszał ich do swojego mieszkania celem dokonania nagrań. Z uwagi na ten sposób działania, kolekcja zawiera różnorodny materiał, reprezentujący  bogaty repertuar i style wykonawcze. Nagrania zostały przerwane przez działania wojenne. W roku 1920 zainteresował się nimi i przetranskrybował część z nich Adolf Chybiński. Możliwym jest, że w kilku nagraniach Zborowski, jako miłośnik góralskich śpiewek, utrwalił swój głos.

Dokumentację ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego w ramach projektu Polska muzyka tradycyjna – dziedzictwo fonograficzne, zdigitalizowali i opracowali Franz Lechleitner i Jacek Jackowski. Nagrania zostały wydane na płycie w serii The Oldest Sounds Documents of Polish Traditional Music jako album „Rozpoczął tedy fonograf zbieranie melodii podhalańskich… Pierwsze nagrania muzyki tradycyjnej na Podhalu ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego i Instytutu Sztuki PAN odtworzone po ponad stu latach”.

Zasoby Muzeum Tatrzańskiego można znaleźć w repozytorium wpisując w pole SYGNATURA przedrostek MTatrZak lub w pole ARCHIWUM (dla rejestru NOŚNIKI) nazwę, lub fragment nazwy zasobu.