Muzyka ocalona – Łowickie 1952-1959
Muzyka ocalona – Łowickie 1952-1959
Nagrania archiwalne tradycyjnej muzyki regionu łowickiego
ze Zbiorów Fonograficznych Instytutu Sztuki PAN
(vol. 2, ISPAN CD 002, 2008 r. – pierwsze wyd., 2015 r. – drugie wyd.;
współpraca wydawnicza: Łowicki Ośrodek Kultury)
Płyta zajęła II miejsce w konkursie Polskiego Radia “Fonogram Źródeł 2009”
Muzyka ocalona – Łowickie 1952-1959 – płyta prezentuje pierwsze powojenne a zarazem najstarsze z zachowanych rejestracji fonograficznych tradycyjnej muzyki regionu łowickiego. Nagrań dokonały ekipy terenowe Państwowego Instytutu Sztuki podczas ogólnopolskiej Akcji Zbierania Folkloru Muzycznego (nagrania z 1952 r.) oraz studenci Muzykologii UW podczas obozu studenckiego zorganizowanego w Łowickiem i kierowanego przez Mariana Sobieskiego (nagrania z 1959 r.).
Nagrania prezentują tradycyjną muzykę regionu łowickiego sprzed okresu stylizacji. Na płycie znalazł się wybór nagrań archiwalnych tak dobrany, by ukazać różnorodność stylów wykonawczych i gatunków a zarazem ukazać historyczne brzmienie minionej już epoki muzycznej. Na krążku zaprezentowano tradycyjną muzykę instrumentalną (melodie taneczne: okrąglaki, oberki, kujawiaki, łowickie kujony a także marsze, melodie obrzędowe grane np. podczas wesela i melodie tańców-zabaw) w wykonaniu najstarszej utrwalonej w nagraniach archiwalnych generacji wiejskich skrzypków oraz harmonistów. Ci ostatni prezentują grę na rzadko już spotykanych instrumentach – harmonii dwurzędowej i trzyrzędowej.
Celowo zrezygnowano z nagrań kapel – taka bowiem forma muzykowania nadal utrzymuje się we wciąż żywej tradycji muzycznej regionu i jest dokumentowana. Ponadto nagrania skrzypków-solistów ukazały walory muzyczne dawnego stylu, bogatą ornamentykę, wariabilność w ogrywaniu melodii a nade wszystko niuanse w warstwie rytmicznej tak charakterystyczne przecież dla muzyki tego regionu.
Nagrania instrumentalne przeplatają bogaty wybór nagrań pieśni. Układ repertuaru na płycie odpowiada w pewnym sensie chronologii roku kalendarzowego i cyklu ludzkiego życia: narodziny, dzieciństwo, młodość, małżeństwo, praca, zabawa w końcu starość i śmierć. Mamy zatem pieśni dziecięce, kołysanki, pieśń sierocą, pieśni związane ze zwyczajami – szczególnie cenne nagrania wiosennych pieśni “koguciorzy”. Na płycie odnajdujemy również pieśni żniwne, zalotne, miłosne. Osobną grupę repertuaru stanowią obrzędowe pieśni weselne i szczególnie bogaty zbiór przyśpiewek łowickich.
Pewnym urozmaiceniem są unikatowe rejestracje przemowy (oracji) starosty weselnego zwanego w Łowickiem “dziewosłębem” oraz fragmenty relacji o przebiegu dawnego wesela łowickiego. Cenną pozycją są przyśpiewki tzw. “chrzcinowe”. Zawarty na płycie repertuar pieśniowy, utrwalony w autentycznej – a będącej obecnie w zaniku – gwarze łowickiej, uzupełniają przykłady pieśni dziadowskich i pieśni religijnych, z których jedna – rozpoczynająca płytę, jest wersją instrumentalną melodii pieśni maryjnej wykonanej przez ludowego skrzypka. Na terenie regionu łowickiego, pozostającego w historii przez wiele wieków własnością arcybiskupią i prymasowską (dobra kościelne) wytworzył się bowiem szczególny rodzaj ludowej pobożności. Płytę zamyka przemowa pogrzebowa oraz pieśń wykonywana podczas tzw. w Łowickiem “szarych nocy” – czuwania przy ciele zmarłego. Płyta jest pierwszą tego typu całościową publikacją ukazującą dźwiękowe dokumenty ludowej muzyki regionu łowickiego.
Posłuchaj utworów oraz zobacz booklet
- 1. Już od rana rozśpiewana Grzegorz Gać 1:02
- 2. Okrąglak Tomasz Latoszewski 1:02
- 3. uUśnijże my, uuśnij, albo my uurośnij Wiktoria Zbikowska 1:04
- 4. Baranek Franciszek Maradziecki 0:44
- 5. Ach mój Buoże, guody jidom Anna Wróbel 2:29
- 6. Trzej królowie przyjechali Zofia Jędrachowicz 0:26
- 7. Zydówecko, frajdo, pojedzies ty z nami Anna Wróbel 0:25
- 8. Skowronek Franciszek Maradziecki 0:47
- 9. W Wielki Czwartek, w Wielki Piątek Józefa Kapusta (zdomu Wasiota) 0:53
- 10. Oberek Jan Aleksandrowicz 1:10
- 11. Tam przy łące, przy zielionej Rozalia Kwiecińska 0:52
- 12. Niescęsna, niescęsna godzinecka była Rozalia Kwiecińska 1:02
- 13. Mazureczek Grzegorz Gać 1:02
- 14. A tu w tej chałupce są tu same głupce Rozalia Kwiecińska 0:32
- 15. Oberek Mieczysław Adamus 1:00
- 16. Powyndorwał owcarecek, owiecka jego Józefa Jańczak 0:16
- 17. Owczarek Franciszek Maradziecki 0:42
- 18. Oj, żebyście wiedzieli, a ludziska kochane Maria Tarka 0:19
- 19. Nasz Jagoda dobry pan wyjmie rubla i da nam Franciszek Jagoda 0:25
- 20. Oberek Józef Rosiński 0:39
- 21. Oberek Franciszek Jagoda 1:01
- 22. Posłuchojcie, proszę was, uo wojnie tureckiej Zofia Jędrachowicz 6:48
- 23. Śli dwaj dziadowie po uubity sosie Izydor Muras 1:45
- 24. Kujawiak Mieczysław Adamus 0:46
- 25. uOle, Małszyconka jedna, dale, Błędowionka druga Wiktoria Bura 0:24
- 26. Oj, siedzi puod kądzielom, a cuda się ji dziejom Izydor Muras 0:28
- 27. Oberek Grzegorz Gać 0:54
- 28. Chuodzieła dziewcyna puo wiśniowem sadku Wiktoria Bura 1:15
- 29. Kujawiak Grzegorz Gać 1:15
- 30. Hej, tam pod las zielenieńki Nieznany wykonawca 0:51
- 31. Zieliona rutka, jałowiec Anna Wróbel 0:58
- 32. Oberek Franciszek Maradziecki 1:02
- 33. Pomaliutku rozplietajcie Waleria Czubak 1:01
- 34. Marsz powitalny grany pannie młodej Tomasz Latoszewski 1:00
- 35. uUbiraj się moja najmilejsa, bo już cas Maria Brzozowska 1:00
- 36. Oj, wyjńdźze matulu z domu Józefa Jańczak 0:23
- 37. A wyleciał tyn ptasecek, a z tych prózek Józefa Jańczak 0:22
- 38. W imię uOjca i Syna i Ducha Świętego Jan Nowak 2:54
- 39. Marsz starodawny do kościoła Tomasz Latoszewski 0:48
- 40. Oj, batem konie, batem, ale niech się koła tocom Stanisława Maciągowska 0:32
- 41. Otwórzcie nam, pani matko, nowy dwór Marianna Nowak 1:08
- 42. Kiedy przyjechali, zagrali… Andrzej Bartłoszewski 0:28
- 43. Powolny Siano grabiła, proso wiązała Grzegorz Gać 0:47
- 44. Oberek Franciszek Maradziecki 1:06
- 45. Tu wesele, tu, da ji tu Waleria Czubak 0:14
- 46. Aj, stw u orzeł Pan Bóg żabę, a stw u orzał i bocióno Izydor Muras 0:10
- 47. Jestem sobie Chąśnioneczka Marianna Chlebna 0:12
- 48. Oj, śpiewała ja bym wam, a kiedy ni mam nuty Waleria Czubak 0:17
- 49. Jak chodzieła po jarmarku Waleria Czubak 0:27
- 50. Kujon Tomasz Latoszewski 1:13
- 51. Jak ja byłym kawal i erym, a miałem rózne smaty Wiktoria Zbikowska 0:21
- 52. Studzineczka cymborwano, kubełek nad niom Jan Jaski 0:23
- 53. Od Struginic do Wierznowic Urszula Wilk 0:16
- 54. Polka Józef Rosiński 1:06
- 55. Oji, śpiewam ja, ci śpiewam Aniela Kwiecińska 0:22
- 56. W Strugienicach dziołchy ładne Aniela Kwiecińska 0:24
- 57. Dawna melodia weselna Grzegorz Gać 1:10
- 58. Kujawiak od Buńków tzw. Sochaczewski Tomasz Latoszewski 0:50
- 59. A powiedzieli wesielni, ale że dzieuosłąb cielny Waleria Czubak 0:20
- 60. A ta nasza niewiasta, a ulepiono z ciasta Waleria Czubak 0:17
- 61. Oj, starszego drużbeczkę, a trzeba u uszanować Marianna Chlebna 0:19
- 62. Starszy drużba, chodźże do nas Waleria Czubak 0:15
- 63. Bądźże, druzbeczko, biysiadny Waleria Czubak 0:17
- 64. Do obiadu Franciszek Maradziecki 0:53
- 65. Prosieli nas na wesele, postawili nam kapusty Wiktoria Zbikowska 0:09
- 66. Oj, gorzały my się chce, a gorzały my dajcie Wiktoria Zbikowska 0:20
- 67. Wypieł, nic nie z u ostawieł Wykonawca nieznany 0:18
- 68. Do obiadu weselnego Franciszek Maradziecki 1:01
- 69. Oji, pada desc, al i e na wodzie się burzy Marianna Nowak 0:49
- 70. Oberek Franciszek Maradziecki 1:10
- 71. Ale, załózwa się, panie Janina Krawczyk 1:29
- 72. Dwa chleby złożone, obkręcone prześcieradłem… Andrzej Bartłoszewski 1:19
- 73. Nasz panowie chmurzy Władysława Warszawska 0:23
- 74. Oberek Mieczysław Adamus 1:11
- 75. A u usiońdźze, ty Marysiu, na dzieży Józefa Jańczak 0:19
- 76. Włosy moje, włosy, móle my wos jedzom Anna Wróbel 0:38
- 77. Dobranoc ci, panno młoda Marianna Nowak 1:07
- 78. Wyleciała spod kominka żabka Urszula Wilk 0:17
- 79. Oberek Józef Rosiński 1:09
- 80. A nasa Marysia na cepecek prosi Maria Brzozowska 0:34
- 81. Mazurek Grzegorz Gać 0:41
- 82. A dobry dzień pannie młody Franciszek Jagoda 0:36
- 83. Wesołego na drogę Franciszek Maradziecki 1:00
- 84. Oj, nieszczęśliwi chrzestni Stanisława Maciągowska 0:21
- 85. Aj, chrześni, moi chrześni (pieśń poprzedza zapowiedź Jadwigi Sobieskiej) Marianna Nowak 0:27
- 86. Aj, komusia komusi Marianna Nowak 0:13
- 87. Oberek Józef Rosiński 0:39
- 88. Gwiazdo ślicna wspaniała, Czynstochosko Maryja Franciszek Jagoda 0:24
- 89. Zgromadziliśmy się pod tą figurę krzyża… Jan Nowak 2:27
- 90. Witaj Janie z Boliesława Zofia Jędrachowicz 0:56