Muzyka ocalona – Łowickie 1952-1959

Muzyka ocalona – Łowickie 1952-1959
Nagrania  archiwalne  tradycyjnej  muzyki  regionu  łowickiego

ze Zbiorów Fonograficznych Instytutu Sztuki PAN
(vol. 2,  ISPAN CD 002, 2008 r. – pierwsze wyd., 2015 r. – drugie wyd.;

współpraca wydawnicza: Łowicki Ośrodek Kultury)
Płyta zajęła II miejsce w konkursie Polskiego Radia “Fonogram Źródeł 2009”

Muzyka ocalona – Łowickie 1952-1959 – płyta prezentuje pierwsze powojenne a zarazem najstarsze z zachowanych rejestracji fonograficznych tradycyjnej muzyki regionu łowickiego. Nagrań dokonały ekipy terenowe Państwowego Instytutu Sztuki podczas ogólnopolskiej Akcji Zbierania Folkloru Muzycznego (nagrania z 1952 r.) oraz studenci Muzykologii UW podczas obozu studenckiego zorganizowanego w Łowickiem i kierowanego przez Mariana Sobieskiego (nagrania z 1959 r.).

Nagrania prezentują tradycyjną muzykę regionu łowickiego sprzed okresu stylizacji. Na płycie znalazł się wybór nagrań archiwalnych tak dobrany, by ukazać różnorodność stylów wykonawczych i gatunków a zarazem ukazać historyczne brzmienie minionej już epoki muzycznej. Na krążku zaprezentowano tradycyjną muzykę instrumentalną (melodie taneczne: okrąglaki, oberki, kujawiaki, łowickie kujony a także marsze, melodie obrzędowe grane np. podczas wesela i melodie tańców-zabaw) w wykonaniu najstarszej utrwalonej w nagraniach archiwalnych generacji wiejskich skrzypków oraz harmonistów. Ci ostatni prezentują grę na rzadko już spotykanych instrumentach – harmonii dwurzędowej i trzyrzędowej.

Celowo zrezygnowano z nagrań kapel – taka bowiem forma muzykowania nadal utrzymuje się we wciąż żywej tradycji muzycznej regionu i jest dokumentowana. Ponadto nagrania skrzypków-solistów ukazały walory muzyczne dawnego stylu, bogatą ornamentykę, wariabilność w ogrywaniu melodii a nade wszystko niuanse w warstwie rytmicznej tak charakterystyczne przecież dla muzyki tego regionu.

Nagrania instrumentalne przeplatają bogaty wybór nagrań pieśni. Układ repertuaru na płycie odpowiada w pewnym sensie chronologii roku kalendarzowego i cyklu ludzkiego życia: narodziny, dzieciństwo, młodość, małżeństwo, praca, zabawa w końcu starość i śmierć. Mamy zatem pieśni dziecięce, kołysanki, pieśń sierocą, pieśni związane ze zwyczajami – szczególnie cenne nagrania wiosennych pieśni “koguciorzy”. Na płycie odnajdujemy również pieśni żniwne, zalotne, miłosne. Osobną grupę repertuaru stanowią obrzędowe pieśni weselne i szczególnie bogaty zbiór przyśpiewek łowickich.

Pewnym urozmaiceniem są unikatowe rejestracje przemowy (oracji) starosty weselnego zwanego w Łowickiem “dziewosłębem” oraz fragmenty relacji o przebiegu dawnego wesela łowickiego. Cenną pozycją są przyśpiewki tzw. “chrzcinowe”. Zawarty na płycie repertuar pieśniowy, utrwalony w autentycznej – a będącej obecnie w zaniku – gwarze łowickiej, uzupełniają przykłady pieśni dziadowskich i pieśni religijnych, z których jedna – rozpoczynająca płytę, jest wersją instrumentalną melodii pieśni maryjnej wykonanej przez ludowego skrzypka. Na terenie regionu łowickiego, pozostającego w historii przez wiele wieków własnością arcybiskupią i prymasowską (dobra kościelne) wytworzył się bowiem szczególny rodzaj ludowej pobożności. Płytę zamyka przemowa pogrzebowa oraz pieśń wykonywana podczas tzw. w Łowickiem “szarych nocy” – czuwania przy ciele zmarłego. Płyta jest pierwszą tego typu całościową publikacją ukazującą dźwiękowe dokumenty ludowej muzyki regionu łowickiego.

Posłuchaj utworów oraz zobacz booklet

  1. 1. Już od rana rozśpiewana Grzegorz Gać 1:02
  2. 2. Okrąglak Tomasz Latoszewski 1:02
  3. 3. uUśnijże my, uuśnij, albo my uurośnij Wiktoria Zbikowska 1:04
  4. 4. Baranek Franciszek Maradziecki 0:44
  5. 5. Ach mój Buoże, guody jidom Anna Wróbel 2:29
  6. 6. Trzej królowie przyjechali Zofia Jędrachowicz 0:26
  7. 7. Zydówecko, frajdo, pojedzies ty z nami Anna Wróbel 0:25
  8. 8. Skowronek Franciszek Maradziecki 0:47
  9. 9. W Wielki Czwartek, w Wielki Piątek Józefa Kapusta (zdomu Wasiota) 0:53
  10. 10. Oberek Jan Aleksandrowicz 1:10
  11. 11. Tam przy łące, przy zielionej Rozalia Kwiecińska 0:52
  12. 12. Niescęsna, niescęsna godzinecka była Rozalia Kwiecińska 1:02
  13. 13. Mazureczek Grzegorz Gać 1:02
  14. 14. A tu w tej chałupce są tu same głupce Rozalia Kwiecińska 0:32
  15. 15. Oberek Mieczysław Adamus 1:00
  16. 16. Powyndorwał owcarecek, owiecka jego Józefa Jańczak 0:16
  17. 17. Owczarek Franciszek Maradziecki 0:42
  18. 18. Oj, żebyście wiedzieli, a ludziska kochane Maria Tarka 0:19
  19. 19. Nasz Jagoda dobry pan wyjmie rubla i da nam Franciszek Jagoda 0:25
  20. 20. Oberek Józef Rosiński 0:39
  21. 21. Oberek Franciszek Jagoda 1:01
  22. 22. Posłuchojcie, proszę was, uo wojnie tureckiej Zofia Jędrachowicz 6:48
  23. 23. Śli dwaj dziadowie po uubity sosie Izydor Muras 1:45
  24. 24. Kujawiak Mieczysław Adamus 0:46
  25. 25. uOle, Małszyconka jedna, dale, Błędowionka druga Wiktoria Bura 0:24
  26. 26. Oj, siedzi puod kądzielom, a cuda się ji dziejom Izydor Muras 0:28
  27. 27. Oberek Grzegorz Gać 0:54
  28. 28. Chuodzieła dziewcyna puo wiśniowem sadku Wiktoria Bura 1:15
  29. 29. Kujawiak Grzegorz Gać 1:15
  30. 30. Hej, tam pod las zielenieńki Nieznany wykonawca 0:51
  31. 31. Zieliona rutka, jałowiec Anna Wróbel 0:58
  32. 32. Oberek Franciszek Maradziecki 1:02
  33. 33. Pomaliutku rozplietajcie Waleria Czubak 1:01
  34. 34. Marsz powitalny grany pannie młodej Tomasz Latoszewski 1:00
  35. 35. uUbiraj się moja najmilejsa, bo już cas Maria Brzozowska 1:00
  36. 36. Oj, wyjńdźze matulu z domu Józefa Jańczak 0:23
  37. 37. A wyleciał tyn ptasecek, a z tych prózek Józefa Jańczak 0:22
  38. 38. W imię uOjca i Syna i Ducha Świętego Jan Nowak 2:54
  39. 39. Marsz starodawny do kościoła Tomasz Latoszewski 0:48
  40. 40. Oj, batem konie, batem, ale niech się koła tocom Stanisława Maciągowska 0:32
  41. 41. Otwórzcie nam, pani matko, nowy dwór Marianna Nowak 1:08
  42. 42. Kiedy przyjechali, zagrali… Andrzej Bartłoszewski 0:28
  43. 43. Powolny Siano grabiła, proso wiązała Grzegorz Gać 0:47
  44. 44. Oberek Franciszek Maradziecki 1:06
  45. 45. Tu wesele, tu, da ji tu Waleria Czubak 0:14
  46. 46. Aj, stw u orzeł Pan Bóg żabę, a stw u orzał i bocióno Izydor Muras 0:10
  47. 47. Jestem sobie Chąśnioneczka Marianna Chlebna 0:12
  48. 48. Oj, śpiewała ja bym wam, a kiedy ni mam nuty Waleria Czubak 0:17
  49. 49. Jak chodzieła po jarmarku Waleria Czubak 0:27
  50. 50. Kujon Tomasz Latoszewski 1:13
  51. 51. Jak ja byłym kawal i erym, a miałem rózne smaty Wiktoria Zbikowska 0:21
  52. 52. Studzineczka cymborwano, kubełek nad niom Jan Jaski 0:23
  53. 53. Od Struginic do Wierznowic Urszula Wilk 0:16
  54. 54. Polka Józef Rosiński 1:06
  55. 55. Oji, śpiewam ja, ci śpiewam Aniela Kwiecińska 0:22
  56. 56. W Strugienicach dziołchy ładne Aniela Kwiecińska 0:24
  57. 57. Dawna melodia weselna Grzegorz Gać 1:10
  58. 58. Kujawiak od Buńków tzw. Sochaczewski Tomasz Latoszewski 0:50
  59. 59. A powiedzieli wesielni, ale że dzieuosłąb cielny Waleria Czubak 0:20
  60. 60. A ta nasza niewiasta, a ulepiono z ciasta Waleria Czubak 0:17
  61. 61. Oj, starszego drużbeczkę, a trzeba u uszanować Marianna Chlebna 0:19
  62. 62. Starszy drużba, chodźże do nas Waleria Czubak 0:15
  63. 63. Bądźże, druzbeczko, biysiadny Waleria Czubak 0:17
  64. 64. Do obiadu Franciszek Maradziecki 0:53
  65. 65. Prosieli nas na wesele, postawili nam kapusty Wiktoria Zbikowska 0:09
  66. 66. Oj, gorzały my się chce, a gorzały my dajcie Wiktoria Zbikowska 0:20
  67. 67. Wypieł, nic nie z u ostawieł Wykonawca nieznany 0:18
  68. 68. Do obiadu weselnego Franciszek Maradziecki 1:01
  69. 69. Oji, pada desc, al i e na wodzie się burzy Marianna Nowak 0:49
  70. 70. Oberek Franciszek Maradziecki 1:10
  71. 71. Ale, załózwa się, panie Janina Krawczyk 1:29
  72. 72. Dwa chleby złożone, obkręcone prześcieradłem… Andrzej Bartłoszewski 1:19
  73. 73. Nasz panowie chmurzy Władysława Warszawska 0:23
  74. 74. Oberek Mieczysław Adamus 1:11
  75. 75. A u usiońdźze, ty Marysiu, na dzieży Józefa Jańczak 0:19
  76. 76. Włosy moje, włosy, móle my wos jedzom Anna Wróbel 0:38
  77. 77. Dobranoc ci, panno młoda Marianna Nowak 1:07
  78. 78. Wyleciała spod kominka żabka Urszula Wilk 0:17
  79. 79. Oberek Józef Rosiński 1:09
  80. 80. A nasa Marysia na cepecek prosi Maria Brzozowska 0:34
  81. 81. Mazurek Grzegorz Gać 0:41
  82. 82. A dobry dzień pannie młody Franciszek Jagoda 0:36
  83. 83. Wesołego na drogę Franciszek Maradziecki 1:00
  84. 84. Oj, nieszczęśliwi chrzestni Stanisława Maciągowska 0:21
  85. 85. Aj, chrześni, moi chrześni (pieśń poprzedza zapowiedź Jadwigi Sobieskiej) Marianna Nowak 0:27
  86. 86. Aj, komusia komusi Marianna Nowak 0:13
  87. 87. Oberek Józef Rosiński 0:39
  88. 88. Gwiazdo ślicna wspaniała, Czynstochosko Maryja Franciszek Jagoda 0:24
  89. 89. Zgromadziliśmy się pod tą figurę krzyża… Jan Nowak 2:27
  90. 90. Witaj Janie z Boliesława Zofia Jędrachowicz 0:56