Kolekcja nagraniowa ze zbiorów Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu

Collegium Historicum
ul. Uniwersytetu Poznańskiego 7, I piętro
61-614 Poznań
http://muzykologia.amu.edu.pl/

Poznańska kolekcja nagrań dokonanych w ramach etnomuzykologicznych studenckich wyjazdów terenowych powstawała po reaktywacji muzykologii w 1976 roku. Dokumentację i obozy prowadzili najpierw prof. Jan Stęszewski, a potem także prof. Bogusław Linette, prof. Bożena Muszkalska, a w ostatnich latach dr Łukasz Smoluch.

Obecnie kolekcja obejmuje blisko 1000 godzin nagrań (w tym połowę w postaci analogowej) na nośnikach audio (m.in. ok. 145 taśm szpulowych, ok. 187 kaset magnetofonowych, 309 płyt CD i 141 nośników typu Mini-Disc) i plikach cyfrowych, a także kilkadziesiąt godzin nagrań wideo oraz setki fotografii. Stanowi bezcenną dokumentację tradycyjnej kultury muzycznej w postaci rejestracji repertuaru, wypowiedzi wykonawców, a także komentarzy dokumentalistów utrwalonych w protokołach z wywiadów i tak zwanych spikerkach, czyli dokumentach komentujących nagrania.

Dokumenty dźwiękowe z kolekcji nagraniowej ze zbiorów Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu włączone dotychczas do projektu zawierają rejestracje wykonane podczas obozów folklorystycznych studentów UAM z lat 1981 oraz 1984.

W trakcie obozu w 1981 roku stacjonowano w Lanckoronie, nagrań dokonywano między innymi we wsiach: Baczyn, Barwałd Dolny, Brody, Łękawica, Palcza, Rudnik, Skawinki, Zachełemna; a w trakcie obozu w 1984 roku w miejscowościach: Stara Struga, Borowice, Skrudzina, Kokusze-Czesanki, Sucha Dolina, Wierchomla Mała, Roztoka Ryterska, Żeleźnikowa Wielka, Barcice Górne, Żegiestów, Łomnica-Zdrój gm. Piwniczna, Głębokie, Młodowo, Wierchomla Wielka, Przysietnica.

Nagraniom dźwiękowym towarzyszy bogata tzw. „dokumentacja nienagrana”, sporządzona przez studentów, wśród której znajdziemy opisy wsi, wątki biograficzne dotyczące nagrywanych osób, notowano też informacje o lokalnych zwyczajach i praktyce muzycznej, notując dawne i obecne składy kapel, opisując instrumenty posiadane przez rejestrowanych wykonawców. Dokumentaliści zwracali również uwagę na przemiany kulturowe i nie pomijali w opisach faktu wykonywania melodii popularnych przez muzykantów. Odnotowano, że we wsi istnieją zespoły grające muzykę współczesną, z użyciem gitar elektrycznych. Zanotowano i zarejestrowano także nietypowe wykonania muzyczne, takie jak: gra na grzebieniu, na butelce czy na miotle („basowanie miotłą na podłodze), a nawet „strzelanie na języku”.

Spośród dokumentacji zwyczajów i obrzędów zanotowano informacje o weselach, przedstawieniu Herody, zwyczajach wielkanocnych, zwyczajach związanych z Zielonymi Świątkami (Sobótki), zimowymi „skubankami” (wspólne darcie pierza), zapustami, zwyczajami dożynkowymi i in. Studenci muzykologii przeprowadzili także obserwację uczestniczącą wesela we wsi Brody czy mszy świętej w kościele w Lanckoronie.

Zarejestrowano wiele przyśpiewek weselnych i wykonywanych podczas innych obrzędów i zwyczajów, kołysanek, pieśni religijnych, pogrzebowych, a z muzyki instrumentalnej nagrano m.in. oberki, walczyki, krakowiaki czy marsze weselne. Zarejestrowano także wywiady z wykonawcami czy wyliczanki („odliczanki do zabawy”).

Warto wspomnieć, że w obozie folklorystycznym UAM w 1984 roku, wówczas jako studentki, uczestniczyły prof. Bożena Muszkalska oraz dr Arleta Nawrocka-Wysocka.

Dokumentację nagraniową ze zbiorów Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu w ramach projektu Polska muzyka tradycyjna – dziedzictwo fonograficzne zdigitalizowała i opracowuje Ewelina Grygier.

Zasoby Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu można znaleźć w repozytorium wpisując w pole SYGNATURA przedrostek IMuzUAM lub w pole ARCHIWUM (dla rejestru NOŚNIKI) nazwę, lub fragment nazwy zasobu.

Zob. też:
Jacek Jackowski, Archiwa dźwiękowe – zasób i dostępność, w: Raport o stanie tradycyjnej kultury muzycznej, red. Weronika Grozdew-Kołacińska. Warszawa 2014: Instytut Muzyki i Tańca, s. 117-118.